Apeldoorn

Kayersmolen-Midden, een vergeten gebied op een van de meest strategische lokaties in Apeldoorn. Ingeklemd tussen het Apeldoornskanaal en de Kayersdijk is het een restruimte waar plek is voor functies die verbannen zijn uit de woonomgeving, functies die niet passen tussen de rijtjehuizen en stadsparken: autoshowrooms, doehetzelfwinkels, woonwinkels en werkplaatsen. Kayersmolen-Midden geeft ruimte aan deze functies die essentieel voor het stedelijk leven zijn maar die niemand wil hebben. De ‘case-study’ laat zien dat een mix tussen bovenstaande grootschalige programma’s en wonen een karaktervolle en uitdagende leefomgeving kan worden

Met de ontwikkeling van de ‘Kanaalzone’ is het de vraag hoe bestaande en nieuwe programma’s langs het Apeldoornskanaal een plek kunnen krijgen. Door specifieke programma’s te concentreren en vervolgens op strategische plekken langs het kanaal te positioneren wordt de ‘Kanaalzone’ een programmatisch lint waar de stad van 21 ste eeuw invulling kan krijgen. Functies die normaal gesproken aan de rand van de stad liggen zullen in Apeldoorn een essentiële schakel in het stedelijk weefsel zijn.
Naast grootschalige detailhandel zal er onder andere plek moeten zijn voor bedrijvigheid, kerkhoven, recreatie en rommelzones. De bijzondere combinatie van de vaak in de periferie gelegen functies en de omliggende woonwijken is uniek en moet worden uitgebuit ten gunste van het stedelijk leven.

De belangrijkste bestemming van Kayersmolen-Midden, grootschalige detailhandel is een functie die lastig te kombineren is met wonen. Grootschalige detailhandel heeft behoefte aan grote en vooral goedkope winkelruimte, het trekt relatief veel autoverkeer en kent veel gesloten gevelvlakken. Door dit onhandelbare programma te integreren in een 700 meter lang ‘pakhuis’ waar zowel wordt gewinkeld / gewerkt / gewoond als geparkeerd krijgt de detailhandel een vanzelfsprekende plek in de stad. De basis van het ‘pakhuis’ bestaat uit een kolommen grid van 7.8 x 7.8 meter. Gecombineerd met een bruto verdiepingshoogte van 3.6 meter kunnen in dit pakhuis alle genoemde functies ingepast worden. De gevels kunnen naar behoefte worden ingevuld met een goedkoop of duur gevelmateriaal waarbij slechts twee randvoorwaarden gelden: ten eerste de kleur, het moet grijs of metaalkleurig zijn, en ten tweede dient de gevel van één gebouwdeel te bestaan uit één regelmatig patroon. Als er op termijn geen interesse meer is voor bijvoorbeeld winkelruimte dan kan het pakhuis eenvoudig worden verbouwd tot woon- of werkruimte.
De gebouwen bestaan uit minimaal 3 bouwlagen van 3.6 meter, waarbij de grootschalige detailhandel altijd gebruik maakt van een dubbele bouwlaag van totaal 7.2 meter hoog. Boven de detailhandel moet altijd een ander functie worden geplaatst, parkeren of wonen. Door een slimme grondpolitiek kan je investeerders stimuleren om te bouwen tot de schuine daklijn. Met behulp van zogenaamde ‘airrights’ kan het gebied verder worden verdicht.
Het dak bovenop deze 3 lagen kan uitgroeien tot een bijzonder tweede maaiveld waar aan, op en naast gewoond en gewerkt kan worden.

Juist de huidige situatie waarbij kleinschalige bebouwing wordt geconfronteerd met grootschalige detailhandel is kenmerkend voor het gebied Kayersmolen-Midden. Dit conflict levert automatisch onverwachte ruimtes en bijzondere typologieën. Daarom wordt ‘het conflict’ in de case-study ingezet om de rigiditeit van het grid te onderbreken en de gebouwmassa te vervormen. Daarnaast is het onmogelijk het gebied in een keer te ontwikkelen. Het is moeilijk te voorspellen welke kavels als eerste vrijkomen, deze onvoorpelbaarheid veroorzaakt spannende en onverwachte gebouwconfiguraties. De ruimte die tussen de gebouwen resteert kan worden ingericht als semi-openbaar hof, gemeenschappelijke tuin of privé tuin.
Het gebied wordt minmaal tweemaal doorsneden door een intieme straat die Apeldoorn-Zuid verbindt met het Kanaal.

Het gevarieerde programma van het ‘pakhuis’ gekoppeld aan de vorm die een resultante is van het schuine dak, de gootlijn, de gevel en de gecurvde grondvorm maken ‘Kayersmolen-Midden’ een bijzondere entiteit in de kanaalzone.
Kayersmolen-Midden